Çocuk Diş Hekimliği
Pedodonti Latincede çocuk dişleri anlamı taşır. Bu tanıma bağlı olarak da 0 ile 12 yaş arası çocukların diş kontrolleri pedodonti tarafından gerçekleştirilir. Çocuklar 6 yaşlarından itibaren süt dişlerini yenilemeye başlar ve bu süreç 12 yaşına kadar devam eder. Karışık dişlenme olarak adlandırılan bu dönemde çocukların ağız içi süt dişlerden ve daimi dişlerden oluşur. Olası problemler karşısında da çeşitli tedbirler alınarak iyileştirme çalışmaları yapılır.
Çocukların diş problemleri ile ilgilenen pedodonti uzmanları çocuğun çürüğü varsa bunu iyileştirme yönünde çalışmalar gerçekleştirir. Çocuk diş sağlığını kontrol eden bir sağlık dalı olan pedodonti hakkında bilgilendirme şu şekildedir:
- Bebeklik döneminde yaşanan ağız ve diş sağlığı problemleri uzman pedodontistler tarafından iyileştirilir.
- Küçük yaştaki çocukların beslenme fonksiyonlarını ağrısız ve düzenli şekilde gerçekleştirebilmeleri için ağız diş sağlığına önem verilmelidir.
- Ağız içi çürüklere zamanında müdahale edilmemesi halinde diş köklerinde bozulma ve daralmalar meydana gelebilir. Bu durum da çocuğun ağız sağlığı için tehlikelidir.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Pek çok çocuk küçük yaşta düzensiz beslenmeye meyillidir. Bunun yanı sıra ağız ve diş sağlığının ebeveynler tarafından doğru aktarılmaması halinde çürüme ve diş kayıpları meydana gelir. Bu aşamada devreye giren pedodonti tedavi yöntemleri şu şekildedir:
- Pedodonti eğitimleri çocuk iletişiminin nasıl kurulması gerektiği noktasında da kapsamlı bir çalışmaya dayandığı için küçük yaştan itibaren dişçi korkusunun oluşumu önlenir.
- Çürük riski olan çocuklarda erken tedavi ile ağız ve diş sağlığı kontrol altında tutularak iyileştirilir.
- Doğru bir pedodontist hekimi seçiminde çocuk ve ebeveyn bilinçli şekilde bilgilendirilir.
- Çocukların nasıl beslenmesi gerektiği konusunda detaylı çalışmalar yapılarak aileler bilinçlendirilir. Düzgün beslenen çocuklarda yeterli protein ve mineral alımına bağlı olarak sağlıklı diş yapıları oluşur.
- Ağız bakımının nasıl yapılması gerektiği noktasında detaylı bilgilendirmeler yapılarak çocuğun daha büyük problemler ile karşılaşması önlenir.
- Çürüklerin başlangıç aşaması ya da ileri seviye çürükler anında tespit edilerek uygun tedavi ile iyileştirmeler oluşturulur.
- Küçük çocukların ağız yapılarında iki tip diş yer alır. Bunlar süt dişler ve gençlik dişleridir. Diş köklerinde çeşitli problem oluşumu ya da yüzeysel çürüklerin köklere doğru ilerlememesi için düzenli kontroller sağlanarak gerekli hallerde endodonti ve restoratif yöntemler ile çocuklar muayeneye alınır. Bu işlemler kanal ya da dolgu gibi çocuğun ihtiyacına göre belirlenen etkenlerdir.
- Pek çok çocuk küçük yaşta başlayarak parmak emme eğilimi gösterir ve bunun bırakılması kimi zaman oldukça güçtür. Buna ek olarak tırnak yeme, kalem ısırma gibi çeşitli eğilimler de uzun süreli durumlarda dişlere direkt olarak zarar vermeye başlar. Pedodonti uzmanları bu tip durumlarda çocuk için gerekli tedavileri uygulayarak mevcut durumun iyileştirilmesi hedeflenir.
- Süt dişi çekimi, eksik dişlerin tamamlanması gibi her çocuğun ihtiyacı özel olarak tespit edilerek uygun tedavi yöntemi uygulanır. Gerekli görülürse anestezi altında cerrahi müdahaleler de yapılabilir.
Pedodonti Hakkında Çok Sorulan Sorular
Uzman bir pedodonti hekimi ile ebeveynler ve çocuk bilinçlendirilerek olası problemlerin önüne geçilebilir.
Koruyucu diş hekimliği uygulamaları nelerdir?
Uygulamaları şunlardır:
- Diş fırçalama alışkanlığının kazandırılması
- Diş ipi kullanma alışkanlığının kazandırılması
- Diş sürmesinin takip edilmesi
- Fluorid uygulamaları
- Ağız alışkanlıklarının (parmak veya emzik emme, tırnak yeme vb. alışkanlıklar) tespiti ve engellenmesi
- Koruyucu ve durdurucu ortodontik tedaviler
- Dengeli ve çürük yapıcı olmayan beslenme alışkanlığının kazandırılması
- Fissür sealant uygulamaları
- Spor yaralanmalarından korunmak için ağız koruyucu uygulamaları
Çocuklarda Diş Hekimi Korkusu Nasıl Yenilir?
Çocuklarda diş hekimi (pedodontist) korkusu oluşmaması için çocukların diş sorunu yaşamadan çocuk diş hekimi ile tanışması çok önemlidir. Oyun havasında geçen bir tanışma randevusu çocuk için diş kliniğini endişe kaynağı olmaktan uzaklaştırır.
Çocuk hastaların tüm diş tedavileri bu konuda uzman olan ve çocuklarla iletişim konusunda yetkin olan çocuk diş hekimleri tarafından gerçekleştirilmelidir.
Çocukların ilk diş tedavilerinde yaşadıkları olumsuz tecrübelerin etkisi tüm yaşamı boyunca diş tedavileri ve diş hekimlerinden korkmasına neden olabilir. Böyle bir durumu yaşamamak için çocuklar hiçbir tedavi ve uygulama için zorlanmamalıdır.
Çocuklarda Hangi Diş Tedavileri Yapılmaktadır?
Çocuklarda süt dişi dolguları, süt dişi kanal tedavileri, süt dişi amputasyonları, süt dişi çekimleri, koruyucu fissür örtücüler, koruyucu yüzeyel fluorid uygulamaları, yer tutucular ve diş taşı temizliği gibi birçok tedavi şekli mevcuttur.
Pedodontide Diş Travmalarının Tedavisi Nasıl Yapılır?
Çocuk hastalar için doğru muayene yöntemlerini bünyesinde barındıran pedodonti uzmanları çeşitli tedavi yöntemleri ile çözümler uygular. Bu noktada bilinmesi gereken pedodontide diş travmaları tedavi aşamaları şöyledir:
- Ampütasyon ve kanal tedavileri için uygunluk gösteren endodontik tedaviler
- Tırnak yeme ya da parmak emme gibi olumsuz aktiviteleri önleme amaçlı uygulanan kötü ağız alışkanlıklarını durdurma hedefli tedavi yöntemleri
- Dolgu ihtiyaçlarına bağlı olarak süt dişi ya da gençlik dişlerinde uygulanan restoratif tedaviler.
- Yer tutucu tedaviler olmak üzere çeşitli tedavi yöntemleri ile doğru uygulama oluşturulur.
Pedodonti Uygulamalarında Süt Dişlerinin Önemi Nedir?
0 – 12 yaş grubu ile yakından ilgilenen pedodonti uzmanları bu kişilerin süt dişlerindeki problemleri yakından analiz ederek ilgili iyileştirme tekniklerini uygulayabilir. Pedodontide süt dişlerinin önemi ise şunlardır:
- Normla bir çocukta 20 adet süt dişi bulunur. Bu dişler çocukların beslenme ve gelişimleri aşamasında önemli bir rol üstlenir.
- Kötü beslenme ya da farklı travmalara bağlı olarak süt dişleri zarar görebilir. Süt dişlerin zarar görmesi yeni çıkacak gençlik dişleri için bir dezavantajdır. İlgili problemlerin anında çözümü için pedodonti uzmanı tarafından gerekli müdahalelerin yapılması çocuğun ağız ve diş sağlığı için önemli bir detaydır.
Uzman bir pedodonti hekimi ile ebeveynler ve çocuk bilinçlendirilerek olası problemlerin önüne geçilebilir.
Süt Dişleri Neden Çabuk Çürür?
Süt dişleri normal dişlerle karşılaştırıldığında daha fazla organik madde içermektedir ve bu yüzden daha hızlı çürüyebilir. Diğer bir etken de çocukların çürükleri fark edilmesidir. Çünkü çocuklar hafif ağrı, sıcak-soğuk hassasiyeti gibi sinyalleri zamanında algılayamazlar ve bu yüzden çürükler de geç fark edilebilir. Annelerin emzik gibi maddeleri reçel, şeker gibi yiyeceklere batırıp vermesi, şekerli içecekler içirmesi gibi alışkanlıklar da çürümeye neden olmaktadır.
Fissür Örtücü Nedir?
Süt dişlerinin en önemli görevi dişler için sağlıklı bir ağız ortamı sağlamaktır. Kronik çürük problemi ya da erken diş kaybı dişlerde yapısal bozukluklara neden olur. Ayrıca 13-14 yaşlarında tamamlanan dişlerin çapraşık olmasının en önemli nedeni erken kaybedilen süt dişleridir. Hem süt hem de daimi dişler için diş çürükleri tedavi edilmediğinde ağrı ve apse oluşumuna neden olur. Ağrıyan dişleri olan hiçbir çocuk sağlıklı beslenemez. Uzun süre devam eden çürük problemleri çocuklarda bağışıklık sisteminin zayıflamasına ve sık sık üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olur.
Fissür Örtücülerin Faydası Nedir?
Dişlerin aralarının etkili temizlenmemesi nedeniyle oluşabilecek çürüklerin önüne geçmenin yolu fissür örtücü uygulamaların yapılmasıdır. Fissür örtücüler, akıcı kıvamda oldukları için diş aralarını doldururlar ve çocuklarınızın dişlerini çürüklerden korurlar.
Dişler ne zaman fırçalanmaya başlanmalıdır?
İlk dişlerinin çıkması ile diş temizliği başlar. Kesici dişlerin temizliği için hijyenik gazlı yeterli olacaktır. Ancak azı dişlerinin çiğneyici yüzeyleri için bez yeterli olmaz. Dolayısıyla azı dişleri sürdükten sonra fırça kullanılması gerekir. Uyku öncesi beslenme sonrası temizlik çok önemlidir. Macun kullanımı bebeğin çürük eğilimi yani çürük risk grubu ile ilişkilidir. Düşük risk grubundaki bireylerde tükürmeyi öğrenene kadar – yani yaklaşık üç yaş civarı- macun kullanımı zorunlu değildir. Orta ve yüksek çürük risk grubundaki bebeklerde ise 2 yaşına kadar ince bir tabaka halinde florürlü diş macunu, 2-5 yaş arasında bezelye tanesi boyutunda florürlü diş macunu kullanılmalıdır.
Diş Çürüğü Anneden Çocuğa Bulaşır mı?
Beslenme esnasında ortak kaşık çatal kullanımı, annenin bazı yiyecekleri önce kendi çiğneyip sonra çocuğa vermesi gibi durumlarda annedeki bakteriler çocuğa bulaşır.
Engelli bireylerde ağız diş sağlığı nasıl korunmalıdır?
Engelli çocuklar ağız diş sağlığını ve kişisel bakımlarını tam olarak ya da etkili gerçekleştiremeyebilir. Bu nedenle ebeveyn ya da bakıcı yardımı belli konularda önem kazanmaktadır. Dişler her yemekten sonra yapılabiliyorsa fırça ile yapılamıyorsa hijyenik bezlerle yapılmalıdır. Beslenmelerinde şekerli besinlerin azaltılması, ara öğünlerde bu tip gıdaların tüketilmesi önerilmemektedir. Çocuklarda çürük riskini azaltmak adına üç aylık rutin kontroller önem taşımaktadır.
